قرن ۱۵؛ موعد تمدن‌سازی اسلامی

سال جدید، آغاز قرن ۱۵ هجری شمسی است و صده جدیدی با سال ۱۴۰۱ آغاز شده است. مروری بر اتفاقات و رویداد‌های مهم فرهنگی و اجتماعی قرن ۱۴ هجری شمسی در کشور ما، از یک طرف یادآوری همه داشته‌ها و سرمایه‌های فرهنگی و فکری است که در لابه لای رویداد‌های تلخ و شیرین نصیب مردم ایران شده و از سوی دیگر، چراغ راهی است در مسیر پیش رو، تا به مدد این مشعل افروخته شده، راه آینده در قرن جدید با چشمان بازتر طی شود و اتفاقات خوب‌تر و امیدبخشی برای این کشور و مسلمانان جهان روی دهد.
به اعتقاد کارشناسان، در قرن چهاردهم شمسی، اتفاقات خاص و سرنوشت‌سازی در زمینه ساخت تمدن نوین اسلامی رقم خورده که چهره این صده را متفاوت از صده‌های قبل از آن کرده است.
• انقلاب ۱۳۵۷؛ زلزله فکری و فرهنگی در جهان
بدون تعارف و مبالغه‌گویی – و صرف نظر از مخالفت‌ها و موافقت‌های مبنایی – انقلاب اسلامی مردم ایران که به سرنگونی حکومت ستمشاهی در ۲۲ بهمن ۵۷ منجر شد، بزرگترین رویداد سیاسی و به ویژه فرهنگی اجتماعی در قرن ۱۴ بوده است. برای نخستین بار در تاریخ، مردمانی که قرن‌های متمادی زیر سلطه حکومت‌های طاغوتی بوده و در هیچ زمینه‌ای حق انتخاب نداشته‌اند، پس از ناامید شدن از اصلاح و تغییر رویه سیستم حاکم، با الهام از آموزه‌های دینی و به رهبری یک عالم دینی، به مبارزه علیه دستگاه سلطه‌گر پرداختند و با وجود حمایت تمام‌قد قدرت‌های بزرگ از آن حکومت دست‌نشانده، آن را سرنگون کردند تا حکومتی برخاسته از متن مردم و شکل‌گرفته بر اساس تعالیم دینی تشکیل دهند؛ حکومتی که صرف نظر از نقاط ضعف و کاستی‌های طبیعی و غیرطبیعی، کلیت حرکت و سمت و سوی آن، به سوی اصلاح و تعالی روحی و تربیتی باشد.
امام خمینی (ره) که بنیانگذار این انقلاب بی‌نظیر و به تعبیر اهل معنا، احیاگر اسلام در قرن ۱۴ بوده‌اند، در فرازی از وصیت‌نامه سیاسی الهی خویش می‌نویسد: «ما مفتخریم که ائمۀ معصومین ما ـ. صلوات اللّه و سلامه علیهم ـ. در راه تعالی‏‎ ‎‏دین اسلام و در راه پیاده کردن قرآن کریم که تشکیل حکومت عدل یکی از‏‎ ‎‏ابعاد آن است، در حبس و تبعید به سر برده و عاقبت در راه براندازی‏‎ ‎‏حکومت‌های جائرانه و طاغوتیان زمان خود شهید شدند و ما امروز مفتخریم که‏‎ ‎‏می‌خواهیم مقاصد قرآن و سنت را پیاده کنیم و اقشار مختلفۀ ملت ما در این راه‏‎ ‎‏بزرگِ سرنوشت‌ساز، سر از پا نشناخته، جان و مال و عزیزان خود را نثار راه خدا‏‎ ‎‏می‌کنند» و تاکید کرده‌اند که «ما مفتخریم که بانوان و زنان پیر و جوان و خرد و کلان در صحنه های‏‎ ‎‏فرهنگی و اقتصادی و نظامی حاضر و همدوش مردان یا بهتر از آنان در راه‏‎ ‎‏تعالی اسلام و مقاصد قرآن کریم فعالیت دارند ... و از محرومیت‌هایی که توطئه دشمنان و ناآشنایی دوستان از احکام اسلام‏‎ ‎‏و قرآن بر آن‌ها بلکه بر اسلام و مسلمانان تحمیل نمودند، شجاعانه و متعهدانه‏‎ ‎‏خود را رهانده و از قید خرافاتی که دشمنان برای منافع خود به دست نادانان و‏ بعضی آخوند‌های بی‌اطلاع از مصالح مسلمین به وجود آورده بودند، خارج‏‎ ‎‏نموده‌اند...».
از این حقیقت نمی‌توان چشم‌پوشی کرد که انقلاب اسلامی، به دلیل ماهیت ذاتی آن، حتما با توطئه‌های درونی و بیرونی مواجه است و خطرات درونی مانند تحریف اهداف انقلاب، دور شدن از عدالت اجتماعی، قانون‌گریزی، تبعیض و ... همزمان با خطرات بیرونی، آن را تهدید می‌کند و لازمه فائق آمدن بر این تهدید‌ها نیز، صیانت مستمر و بدون تعارف از اصول بنیادین انقلاب و مقابله با کاستی‌ها و خطا‌های مخرب توسط عده‌ای معدود است.
• از مقاومت تا بیداری اسلامی
باز هم بدون تعارف و شعار باید یادآوری کرد که انقلاب اسلامی به عنوان بزرگترین واقعه فرهنگی و اجتماعی قرن ۱۴، آثار و تبعاتی در بیرون از مرز‌ها داشته است که شکل‌گیری انگیزه مقاومت در برابر ظلم و اشغالگری و استعمار سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، مهمترین نتیجه آن است؛ انگیزه‌ای که با الهام از انقلاب مردم ایران، در کشور‌های منطقه ایجاد شد و به شکل‌گیری هسته‌های مقاومت علیه اشغالگری در لبنان، فلسطین، یمن، عراق و سوریه منجر شد و یک دهه قبل نیز در قالب حرکت «بیداری اسلامی» در برخی کشور‌های عربی خودش را نشان داده و شاه‌بیت تمام این حرکات نیز، یک نکته بوده است؛ ایستادن بر روی پای خود و نفی ظلم و سلطه‌گری.
حالا قرن ۱۵ با تجربه‌ای انباشته شده از قرن چهاردهم هجری شمسی پیش روی ما قرار دارد تا با اصلاح نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت، در حوزه تمدن‌سازی نوین اسلامی، گام‌هایی سرنوشت‌ساز و تعیین‌کننده برداریم.