فرهنگ و اجتماع در سالی که گذشت

پایگاه رهنما:

سال 1400 هم با همه فراز و نشیب‌هایش گذشت و دفتر خاطرات این سال هم تا چند روز دیگر بسته می‌شود و آنچه می‌ماند، درس‌ها و تجربه‌هایی است که پیش روی همه ما می‌ماند. در سالی که گذشت، عرصه فرهنگ و اجتماع هم مانند دیگر عرصه‌ها دستخوش خاطرات تلخ و شیرین مختلفی بود که هرکدام از آنها – صرفنظر از تلخی و شیرینی‌اش – می‌تواند دستمایه درس‌ها و نکته‌سنجی‌های عالمانه برای جامعه ایرانی باشد.

* نبرد با کرونا؛ بیم و امیدها

سال 1400 هم مانند سال قبل از آن، آغاز و انجامش با بیماری مزاحم و خطرناک کرونا رقم خورد؛ ویروس منحوس و مهلکی که زمانی هیچ کس تصور نمی‌کرد اینطور موی دماغ بشریت شود و کل جهان را درگیر کند.

ابتدای سالی که گذشت، موج چهارم بیماری کرونا آغاز شد و یکی دو ماه حسابی تاخت و تاز کرد و نهایتا فروکش کرد. میانه سال که رسید، موج پنجم این بیماری از راه رسید و این بار جامعه ما را حسابی ملتهب کرد و هزاران خانواده را داغدار عزیزانشان کرد و کلی هم طول کشید تا آرام گرفت. تجربه اجتماعی این موج‌سواری‌های کرونا، از یک طرف تمرین نظم‌پذیری بیشتر و احساس مسئولیت اجتماعی برای پیشگیری از بیماری و مهار آن و نیز هم‌بستگی اجتماعی برای یاری رساندن دوباره به آنهایی بود که معیشت و زندگی‌شان بر اثر این بیماری مهلک و تعطیلی‌های ناخواسته، آسیب جدی دیده بود. از طرف دیگر، تجربه بر جای مانده از این کارزار بهداشتی و درمانی، به ثمر نشستن تلاش دانشمندان ایرانی برای تولید انواع واکسن‌های ملی بود که در کنار واکسن‌های انبوه وارد شده – با تلاش و تغییر رویکرد دولت جدید – سهم بسزایی در فرو کاستن از شدت بیماری و مرگ و میرهای ناشی از آن ایفا کرد و توانست به عنوان یک سند افتخار از همت و اراده جامعه ایرانی پیش چشم جهانیان ثبت شود.

* سال رشادت‌های تمام‌نشدنی پلیس

سال 1400 یک ویژگی فرهنگی و اجتماعی دیگر هم داشت و آنهم شهادت بیش از 50 نفر از ماموران جان بر کف پلیس در ماموریت‌های مختلف و در مواجهه با تهدیدکنندگان نظم و امنیت کشور بود. شاید در هیچ سالی به اندازه سالی که گذشت، تا این حد سرنوشت بچه‌های ناجا با خط سرخ شهادت گره نخورده بود و از این جهت، این سال متفاوت از سالیان گذشته بوده است.

این آمار بالا از شهادت حافظان نظم و امنیت کشور آنهم در عرض یک سال، از یک طرف نشانه زنده بودن فرهنگ ایثار و از خود گذشتگی برای انجام وظیفه در پلیس جمهوری اسلامی و از طرف دیگر، قرینه مهمی برای پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های اجتماعی کار پلیس است که می‌طلبد در حمایت و پشتیبانی از یگان‌های مختلف پلیس و نیز تربیت نیروهای متخصص و متعهد و در تراز پلیس انقلاب اسلامی که برای حفظ امنیت شهروندان از بذل جان خود ابایی ندارند، بیش از پیش برنامه‌ریزی و تلاش شود.

* نفس تازه در رگ شهرها

تجربه دیگر سال 1400، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستا بود که در این میان، انتخابات شوراهای شهر و روستا از این جهت که یک نهاد اجتماعی و متولی اداره زندگی شهری مردم هستند، در اینجا موضوعیت دارد.

شکل‌گیری دوره جدیدی از فعالیت شوراها و به تبع آن، شکل‌گیری مدیریت‌های جدید شهری در نقاط مختلف کشور با رویکرد جدید، بستر جدیدی را برای هم‌افزایی عمومی و خرد جمعی جهت زندگی اجتماعی فراهم کرد و این رویداد اجتماعی، با بهره‌گیری از تجربه‌‌های بر جای مانده از سال‌ها و دوره‌های گذشته، می‌تواند سرمایه خوبی برای سال‌های پیش رو باشد.

* جشنواره‌ای با فرصت‌ها و تهدیدها

و بالاخره در میان انبوه تجربه‌های فرهنگی اجتماعی سال 1400 هجری شمسی باید برگزاری چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر را هم نام برد که نخستین تجربه این رویداد فرهنگی هنری در دولت جدید و انقلابی بود. این دوره از جشنواره، هم رویش‌های امیدبخش و ارزشمندی داشت که باید دستمایه پرورش استعدادهای جوان و متعهد در سال‌های پیش رو در حوزه هنر انقلابی و مردمی باشد و هم تهدیدها و تأمل‌هایی که باید برای آن چاره‌اندیشی شود.

رویش‌های این میقات هنری، تولید و رونمایی آثار فاخری مثل «موقعیت مهدی»، «دسته دختران»، «هِناس» و ... بود و تهدیدهای آن هم، برخی باگ‌های فرهنگی – امنیتی مثل تجلیل از یک نویسنده بهایی در جشنواره تئاتر فجر بود که لازم است، برنامه‌ریزان و متولیان حوزه فرهنگ و هنر، با فهم دقیق از اهداف فرهنگی انقلاب اسلامی و نیازهای فرهنگی مردم، مراقب این باگ‌ها و خلأهای محل نفوذ باشند.