- جوان‌های ورزشکار موجب سربلندی ایران هستند/ ملت را شاد کردید، از همه شما صمیمانه تشکر می‌کنم
- ماهوارهبر «قائم-۱۰۵» و ماهواره «نور-۴» تا سال آینده پرتاب می‌شود +فیلم
- صالح قاسمی: سازمان برنامه و بودجه پاشنه آشیل موفقیت قانون جوانی جمعیت است
- سپاه ۷۳ مجتمع آبرسانی برای ۳۵۰۰ روستا میسازد
- رشد خزنده دلار نیما/ پروژه تکنرخسازی ارز کلید خورد؟
- سلطان مصرف برق تهران کشف شد؛ مصرف برق یک محله در یک خانه شمال شهر!
- رشد ۸ درصدی؛ دشوارِ ممکن!
- شیعیان شبه قاره روی گسل ناامنی و تروریسم
- ترور شهید هنیه باشلیک پرتابه کوتاهبرد انجام شده است
- به مناسبت روز بزرگداشت شهدای مدافع حرم؛
- جنگ آبی؛ مجازات بیرحمانه علیه ساکنان کرانه باختری
- سومین پیروزی مادورو؛ اتمسفر پایدار ضدآمریکایی در منطقه لاتینتبار
- قول سدید رئیس‌جمهور در آیین پیروی از ملت
- دولت چهاردهم و مسئله «آسیبهای اجتماعی»
- بازی دو سر باخت؛ رهآورد فرش قرمز برای یک جانی تحت تعقیب
جمعه ؛ 30 شهريور 1403 ایران چگونه توانست صادرات نفت خود را افزایش دهد!؟
ترک در دیوار تحریم‌های نفتی، آن هم بدون توافق
سیاست خارجی نتیجه‌گرا، بدون امید بستن به وین و نیویورک، تحریم را ناکارآمد و خنثی کرده است. ملت ایران همیشه پیروز این نبرد است.
هفته‌ی پیش علی بهادری جهرمی -سخنگوی دولت- در حساب توئیتری خود نوشت: «اذعان رسانه‌های غربی به رکوردشکنی صادرات نفت ایران طی سه سال اخیر، نشانه دیگری از شکست فشار حداکثری علیه ملت ایران است. سیاست خارجی نتیجه‌گرا، بدون امید بستن به وین و نیویورک، تحریم را ناکارآمد و خنثی کرده است. ملت ایران پیروز این نبرد است.» همچنین به گزارش تبیین به نقل از روزنامه‌ی ایران: «یک مقام آگاه در وزارت نفت می‌گوید که در ماه‌های اخیر صادرات نفت ایران هر ماه بیشتر از ماه قبل بوده است و رکورد‌های پی در پی در زمینه صادرات نفت به ثبت رسیده که طی ۳ سال اخیر بی‌سابقه بوده است». ماجرا چیست؟ کدام رسانه‌های غربی به رشد بیش از پیش صادرات نفت ایران به‌رغم وجود تحریم‌ها اعتراف کرده‌اند و دولت جدید، چطور توانسته بدون آنکه مذاکرات وین به نتیجه برسد، به چنین موفقیتی در شکست دادن تحریم‌های ظالمانه دست پیدا کند؟! در این گزارش، مروری کرده‌ایم بر پاسخ این پرسش‌ها.
• ترسیم وضعیت
علی شمس اردکانی، کارشناس ارشد اقتصاد انرژی در این رابطه می‌گوید: «بر اساس اعلام منابع ثانویه و منابع رسمی کشور صادرات نفت ایران در ماه‌های اخیر افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است. احتمال اینکه این روند صعودی در ماه‌های آتی نیز ادامه دار باشد، وجود دارد. بازار هنوز کشش جذب نفت ایران را دارد و پیش‌بینی می‌شود که تا پایان تابستان ۲۰۲۲ همچنان شاهد تداوم افزایش صادرات نفت ایران باشیم.» این عضو اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه کشش تقاضا تا آخر تابستان آتی برقرار خواهد بود، می‌گوید: «تا پایان تابستان می‌توانیم صادرات نفت کشور را به ۲ میلیون بشکه در روز نیز برسانیم؛ حتی بدون توافق وین.» کارشناسان اقتصادی معتقدند ایران حتی با فروش یک میلیون بشکه در روز نیز می‌تواند نیاز‌های اقتصادی کشور را تامین کند. پیش از تشدید تحریم‌ها نیز در بهترین شرایط مقداری بیش از ۲.۵ میلیون بشکه صادرات داشتیم؛ بنابراین رسیدن به عدد ۲ میلیون بشکه تا پایان تابستان (آن هم در شرایط تحریم) می‌تواند عملاً به معنای خنثی شدن تحریم‌های نفتی و توان دور زدن تحریم‌ها توسط ایران باشد و دست برتر را به مذاکره‌کننده‌ی ایرانی بدهد تا از موضع ضعف، مذاکره نکنند.
• رسانه‌های غربی
یکی از خبرگزاری‌های خارجی که خبر از افزایش سطح صادرات ایران داده است، رویترز است. این خبرگزاری انگلیسی در گزارشی نوشت: ایران با وجود تحریم‌های آمریکا، توانسته است به صادرات نفت خود ادامه دهد. شرکت‌های ناظر اعلام کرده‌اند که بخش بیشتر صادرات نفت ایران به مقصد چین انجام می‌شود. شنیده‌ها حاکی از آن است که امریکایی‌ها در مورد نخریدن نفت از ایران، به چینی‌ها هشدار داده‌اند، اما با توجه به بهبود روابط میان ایران و چین پس از دولت سیزدهم، چینی‌ها به این تذکرات بی‌اعتنا هستند. بر اساس برآورد‌های مشاوران و تحلیلگران صنعت نفت، ایران در سال ۲۰۲۱ با وجود تحریم‌ها توانست صادرات خود را افزایش دهد. خبرگزاری انگلیسی رویترز در ادامه نوشت: شرکت مشاوره‌ای «پترو لجستیک» که جریان نفت را ردیابی می‌کند، اعلام کرد که صادرات نفت خام ایران در دسامبر به بیش از یک میلیون بشکه در روز افزایش یافت که بالاترین سطح صادرات در سه سال اخیر است. با این حال این صادرات در ماه ژانویه ۲۰۲۲ به حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. رویترز افزود: افزایش صادرات ایران در حالی رخ می‌دهد که عرضه محدود نفت در سطح جهان قیمت آن را به ۹۴ دلار در هر بشکه بالاترین سطح قیمت در هفت سال گذشته رسانده است.
• حتی بیشتر
جالب آنکه پس از انتشار گزارش رویترز، شرکت «تنکرترکرز» که مسیر حرکت نفتکش‌ها را ردیابی می‌کند، اعلام کرد که صادرات نفت ایران بیش از میزان اعلام شده در گزارش اخیر «رویترز» است. این شرکت در حساب کاربری توییتر خود نوشت: «شما نمی‌توانید آنچه را که نمی‌بینید ردیابی کنید. ما یک میلیون بشکه در روز را در ژانویه ۲۰۲۰ و یک میلیون و ۶۵۰ هزار بشکه در روز در مارس ۲۰۲۱ ردیابی کردیم.» در حالی که صادرات نفت ایران در حال افزایش ماه به ماه است، ظرفیت تولید نفت نیز در حال بازگشت به زمان پیش از تحریم‌هاست. به طوری که محسن خجسته‌مهر -مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران- می‌گوید تا یک ماه دیگر ظرفیت تولید نفت ایران به ۴ میلیون بشکه در روز می‌رسد و این آمادگی برای افزایش بیشتر صادرات نفت فراهم می‌شود. وی همچنین توضیح می‌دهد: «تا پایان اسفندماه ظرفیت تولید نفت کشور به میزان پیش از تحریم‌ها می‌رسد و منابع مالی آن نیز مشخص شده و در حال تخصیص است.» مجموع این شرایط نشان می‌دهد که ایران می‌تواند روند افزایش صادرات نفت خود را تا پایان تابستان ۱۴۰۱ بدون دغدغه ادامه دهد.
• گذار به اقتصاد غیرشرطی
اکنون سوال اینجاست که چرا در دولت قبل، به همین شکل تحریم‌ها دور زده نشدند و دیوار تحریم‌ها توسط دولت ترک نخورد؟! یک نماینده‌ی مجلس به این پرسش، پاسخ درخور توجهی می‌دهد. به گزارش تبیین به نقل از شانا، محمدحسن آصفری با اشاره به اینکه تمام مسائل کشور با قفل برجام بسته شده بود، گفت: «در مجلس نهم از وزیر نفت پیشین در صحن علنی سؤال شد چرا شما تحریم‌ها را دور نمی‌زنید و با وجود بازار فروش نفت در منطقه منفعل عمل می‌کنید؟ پاسخی که وزیر نفت وقت به ما داد این بود که رئیس جمهور گفته است باید اول تکلیف برجام روشن شود، این یعنی در دولت گذشته هم امکان دور زدن تحریم‌ها وجود داشت.» دولت سیزدهم، اما اگر چه به سراغ مذاکرات نیز رفت و آن را با قدرت ادامه می‌دهد، اما در حوزه‌ی تقویت تولید داخل و همچنین در تلاش برای دور زدن تحریم‌ها و افزایش سطح صادرات نفتی و غیر نفتی، معطل نمانده است. همین درایت و تلاش برای چرخاندن چرخ صنعت و کارخانه‌ها در کنار چرخاندن چرخ سانتریفیوژ‌ها در دولت جدید، باعث شده است که ما دست برتر را در مذاکرات نیز داشته باشیم؛ اما در عین حال نسبت به نتایج مذاکرات نیز، شرطی نباشیم. دکتر هاشم پسران –استاد عالی اقتصاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی- در مقاله‌ی «صد سال نفت؛ موهبت یا نفرین؟!» توضیح می‌دهد که چطور نوسانات درآمد نفت می‌تواند به اقتصاد ایران آسیب وارد کند؛ بنابراین تلاش برای درمان بیماری اقتصاد شرطی نسبت به مذاکرات، بسیار کلیدی است.
• ترسیم وضعیت
علی شمس اردکانی، کارشناس ارشد اقتصاد انرژی در این رابطه می‌گوید: «بر اساس اعلام منابع ثانویه و منابع رسمی کشور صادرات نفت ایران در ماه‌های اخیر افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است. احتمال اینکه این روند صعودی در ماه‌های آتی نیز ادامه دار باشد، وجود دارد. بازار هنوز کشش جذب نفت ایران را دارد و پیش‌بینی می‌شود که تا پایان تابستان ۲۰۲۲ همچنان شاهد تداوم افزایش صادرات نفت ایران باشیم.» این عضو اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه کشش تقاضا تا آخر تابستان آتی برقرار خواهد بود، می‌گوید: «تا پایان تابستان می‌توانیم صادرات نفت کشور را به ۲ میلیون بشکه در روز نیز برسانیم؛ حتی بدون توافق وین.» کارشناسان اقتصادی معتقدند ایران حتی با فروش یک میلیون بشکه در روز نیز می‌تواند نیاز‌های اقتصادی کشور را تامین کند. پیش از تشدید تحریم‌ها نیز در بهترین شرایط مقداری بیش از ۲.۵ میلیون بشکه صادرات داشتیم؛ بنابراین رسیدن به عدد ۲ میلیون بشکه تا پایان تابستان (آن هم در شرایط تحریم) می‌تواند عملاً به معنای خنثی شدن تحریم‌های نفتی و توان دور زدن تحریم‌ها توسط ایران باشد و دست برتر را به مذاکره‌کننده‌ی ایرانی بدهد تا از موضع ضعف، مذاکره نکنند.
• رسانه‌های غربی
یکی از خبرگزاری‌های خارجی که خبر از افزایش سطح صادرات ایران داده است، رویترز است. این خبرگزاری انگلیسی در گزارشی نوشت: ایران با وجود تحریم‌های آمریکا، توانسته است به صادرات نفت خود ادامه دهد. شرکت‌های ناظر اعلام کرده‌اند که بخش بیشتر صادرات نفت ایران به مقصد چین انجام می‌شود. شنیده‌ها حاکی از آن است که امریکایی‌ها در مورد نخریدن نفت از ایران، به چینی‌ها هشدار داده‌اند، اما با توجه به بهبود روابط میان ایران و چین پس از دولت سیزدهم، چینی‌ها به این تذکرات بی‌اعتنا هستند. بر اساس برآورد‌های مشاوران و تحلیلگران صنعت نفت، ایران در سال ۲۰۲۱ با وجود تحریم‌ها توانست صادرات خود را افزایش دهد. خبرگزاری انگلیسی رویترز در ادامه نوشت: شرکت مشاوره‌ای «پترو لجستیک» که جریان نفت را ردیابی می‌کند، اعلام کرد که صادرات نفت خام ایران در دسامبر به بیش از یک میلیون بشکه در روز افزایش یافت که بالاترین سطح صادرات در سه سال اخیر است. با این حال این صادرات در ماه ژانویه ۲۰۲۲ به حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. رویترز افزود: افزایش صادرات ایران در حالی رخ می‌دهد که عرضه محدود نفت در سطح جهان قیمت آن را به ۹۴ دلار در هر بشکه بالاترین سطح قیمت در هفت سال گذشته رسانده است.
• حتی بیشتر
جالب آنکه پس از انتشار گزارش رویترز، شرکت «تنکرترکرز» که مسیر حرکت نفتکش‌ها را ردیابی می‌کند، اعلام کرد که صادرات نفت ایران بیش از میزان اعلام شده در گزارش اخیر «رویترز» است. این شرکت در حساب کاربری توییتر خود نوشت: «شما نمی‌توانید آنچه را که نمی‌بینید ردیابی کنید. ما یک میلیون بشکه در روز را در ژانویه ۲۰۲۰ و یک میلیون و ۶۵۰ هزار بشکه در روز در مارس ۲۰۲۱ ردیابی کردیم.» در حالی که صادرات نفت ایران در حال افزایش ماه به ماه است، ظرفیت تولید نفت نیز در حال بازگشت به زمان پیش از تحریم‌هاست. به طوری که محسن خجسته‌مهر -مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران- می‌گوید تا یک ماه دیگر ظرفیت تولید نفت ایران به ۴ میلیون بشکه در روز می‌رسد و این آمادگی برای افزایش بیشتر صادرات نفت فراهم می‌شود. وی همچنین توضیح می‌دهد: «تا پایان اسفندماه ظرفیت تولید نفت کشور به میزان پیش از تحریم‌ها می‌رسد و منابع مالی آن نیز مشخص شده و در حال تخصیص است.» مجموع این شرایط نشان می‌دهد که ایران می‌تواند روند افزایش صادرات نفت خود را تا پایان تابستان ۱۴۰۱ بدون دغدغه ادامه دهد.
• گذار به اقتصاد غیرشرطی
اکنون سوال اینجاست که چرا در دولت قبل، به همین شکل تحریم‌ها دور زده نشدند و دیوار تحریم‌ها توسط دولت ترک نخورد؟! یک نماینده‌ی مجلس به این پرسش، پاسخ درخور توجهی می‌دهد. به گزارش تبیین به نقل از شانا، محمدحسن آصفری با اشاره به اینکه تمام مسائل کشور با قفل برجام بسته شده بود، گفت: «در مجلس نهم از وزیر نفت پیشین در صحن علنی سؤال شد چرا شما تحریم‌ها را دور نمی‌زنید و با وجود بازار فروش نفت در منطقه منفعل عمل می‌کنید؟ پاسخی که وزیر نفت وقت به ما داد این بود که رئیس جمهور گفته است باید اول تکلیف برجام روشن شود، این یعنی در دولت گذشته هم امکان دور زدن تحریم‌ها وجود داشت.» دولت سیزدهم، اما اگر چه به سراغ مذاکرات نیز رفت و آن را با قدرت ادامه می‌دهد، اما در حوزه‌ی تقویت تولید داخل و همچنین در تلاش برای دور زدن تحریم‌ها و افزایش سطح صادرات نفتی و غیر نفتی، معطل نمانده است. همین درایت و تلاش برای چرخاندن چرخ صنعت و کارخانه‌ها در کنار چرخاندن چرخ سانتریفیوژ‌ها در دولت جدید، باعث شده است که ما دست برتر را در مذاکرات نیز داشته باشیم؛ اما در عین حال نسبت به نتایج مذاکرات نیز، شرطی نباشیم. دکتر هاشم پسران –استاد عالی اقتصاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی- در مقاله‌ی «صد سال نفت؛ موهبت یا نفرین؟!» توضیح می‌دهد که چطور نوسانات درآمد نفت می‌تواند به اقتصاد ایران آسیب وارد کند؛ بنابراین تلاش برای درمان بیماری اقتصاد شرطی نسبت به مذاکرات، بسیار کلیدی است.
منبع: هفته نامه تبیین
اشتراک گذاری:
ارسال نظرات