چشم انداز آینده مذاکرات وین

به نظر می‌رسد مذاکرات وین کم کم دارد به خط پایانی خود نزدیک می‌شود و با فشردگی که در دور هشتم شاهد آن بودیم، همه طرف‌ها به دنبال یک توافق هستند. هرچند برخی بر این اعتقادندکه طرف غربی با هدایت آمریکا در پشت صحنه، بدنبال یک توافق موقت دوساله است، ولی آنچه مسلم است این است که تیم مذاکره کننده ایرانی با هر گونه توافق موقت که متضمّن شروط ایران در این مذاکرات نباشد، موافق نیست. برای ایران گرفتن تضمین، راستی آزمایی از برداشتن تحریم ها، لغو تحریم‌ها بسیار مهم است و طبیعی است هر رفتار یا توافقی که ناقض این شروط ایران باشد، مردود است. اما سناریو‌های محتمل برای آینده مذاکرات و توافق با ۱+۴ را می‌توان در این چند مورد خلاصه کرد:

باتوجه بهتداوم مذاکرات تا کنون؛ چهار سناریو را برای آینده مذاکرات میتوان در نظر گرفت:
۱- حل اختلافات موجود و رسیدن بهیک توافق زودرس و سریع.
۲- احتمال انجام توافق بدون تعیین بازه زمانی مشخص با توجه بهاختلافات موجود.
۳- عدم دستیابی بهتوافق با توجه بهاختلافات موجود و حفظ برجام با ویژگی‌های فعلی.
۴- انسداد و توقف مذاکرات و فروپاشی کامل برجام.
اما عوامل مختلفی را می‌توان به عنوان مولفه‌های تسریع یا کُندی مذاکرات و گفتگو‌ها برشمرد:
۱- چگونگی کنشگری اعضای ۱+۴:
میزان کنشگری کشور‌های سهگانه اروپایی و نحوه عملکرد آن‌ها در تسریع یا توقف مذاکرات مهم است. در بین سه کشور اروپایی نوع بازیگری فرانسه، تا حدودی تعیین کننده است. همچنین نحوه ورود و خروج روسیه و چین در میز گفتگو‌ها نیز اهمیت زیادی دارد. این دو کشور تاکنون مواضع حمایتی از ایران داشتهاند. کنشگری متفاوت روسیه و چین در این دوره، موجب اختلاف بین طرف غربی شده است که این بهنفع ایران است.
۲- میزان اراده دولت بایدن برای توافق جدی
چند عامل در آمریکا میتواند موجب تسریع یا تعویق در نتیجه مذاکرات شود:
الف) آمریکا با معضلی بهنام "زمان" روبروست و این یک مخمصه جدی برای او می‌باشد. بایدن و دولت‌های اروپایی تلاش میکنند بهیک توافق موقت برسند، اما دولت ایران، بر توافق خوب تمرکز کرده است، نه توافق بههر قیمتی؛ به همین جهت اگر چه ایران خواستار مذاکرات فرسایشی نیست، اما چندان عجل‌های هم ندارد.
ب) میزان فضاسازی رسان‌های و تاثیر جنگ ادراکی امپراطوری رسان‌های غرب در برجستهسازی پیشرفت هست‌های ایران بهعنوان یک تهدید جهانی.
ج) میزان تاثیرگذاری جنگ ادراکی و رسان‌های دشمن بر افکار عمومی داخلی در ملتهبسازی بازار و اقتصاد و ایجاد تنش‌ها و آشوب‌های اجتماعی.
د) میزان اراده جدی دولت آمریکا و نحوه مدیریت بایدن در دولت و کنگره و هماهنگسازی فضای داخلی در معتبرسازی تهدید‌ها و فشار‌های مختلف بر ایران نیز اهمیت زیادی دارد. در این زمینه تهدید‌های رژیم صهیونیستی نسبت به ایران را هم باید در همین راستا دید.
ه.) نکته بسیار مهم دیگر، فضای داخلی ایران و مدیریت دولت در رفع مشکلات و معضلات اقتصادی و معیشتی است. طبیعی است هرچه دولت با برنامه‌های سنجیده گام بردارد، موفقیت بیشتری کسب خواهد کرد. به نظر می‌رسد دولت در این زمینه تلاش‌های خوبی را انجام می‌دهد؛ چرا که افزایش سرمایه اجتماعی نظام، مهمترین عامل بازدارندگی است.