یک طرح و چندین صدا

پایگاه رهنما:

هفته گذشته بار دیگر انتشار اخباری در خصوص طرح صیانت، حاشیه­هایی پیرامون این طرح ایجاد کرد و طرح صیانت را جزو سوژه­های داغ فضای مجازی قرار داد. موضوع از این قرار بود که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در نامه­ای به رئیس کمیسیون ویژه بررسی طرح صیانت از فضای مجازی، ضمن بر شمردن اشکالات عدیده متن طرح، خواستار تخصیص زمان بیشتر برای اصلاح آن شد. دو هفته پیش از این با پیگیری رئیس مجلس طرح صیانت به مرکز پژوهش­ها برگشت خورد تا اصلاح شود و ایرادات گرفته شده نتیجه همان اصلاح بود.

• اشکالات مرکز پژوهش­ها از طرح صیانت

در نامه مرکز پژوهش­های مجلس در خصوص طرح صیانت، موضوعاتی همچون، نقش طرح در کاهش سرمایه اجتماعی نهادی، ایجاد بی‌ثباتی در قوانین و مقررات اقتصادی، به مخاطره افتادن امنیت سرمایه‌گذاری، مداخله بسیار زیاد طرح در شئون مختلف زندگی مردم، ترغیب نخبگان به مهاجرت، ابهام و عدم شفافیت در مفاد و فرآیند تقنین و ... به عنوان اشکالات جدی این طرح ذکر شده است.

طرح خبر این نامه در رسانه­ها نیز بهانه­ای برای تشدید فضای انتقادی نسبت به این طرح و بیان نظر موافقان و مخالفان در این خصوص گردید. برخی نمایندگان مجلس گزارش مرکز بررسی­ها و ایرادات مطرح شده در آن را غیرکارشناسی توصیف کردند و بیان داشتند که اگر طرح مطابق این گزارش اصلاح گردد در آینده تصویب قوانین کارآمد به حاشیه خواهد رفت. همچنین نمایندگان حامی طرح صیانت در انتقاد از گزارش مرکز پژوهش­ها به این موضوع اشاره داشتند که طرح صیانت پیش از این و در دوران مدیریت قبلی با شناسنامه علمی پژوهشی در مرکز پژوهش­ها مورد بررسی قرار گرفته است و گزارش جدید مرکز پژوهش­ها ورای اختیارات قانونی این مرکز می­باشد و بر همین مبنا حامیان طرح صیانت، شائبه غلبه مولفه­های سیاسی را در خصوص اقدام اخیر رئیس این مرکز مطرح کردند. اما منتقدان طرح نیز با مبنا قرار دادن اشکالات مطرح شده در گزارش مرکز پژوهش­ها، اقدام نمایندگان در تدوین این طرح و دفاع از محتوای آن را زیر سوال بردند و مجلس را نه تنها مقابل منتقدان این طرح، بلکه مقابل اقدامات پژوهشی زیر مجموعه خود قرار دادند. این انتقادات و کشمکش­ها به جایی رسید که حتی سخنگوی کمیسیون حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی هم با بیان اینکه درخواست مرکز پژوهش های مجلس این است که زمانی مقرر شود تا طرحی جدید در حوزه فضای مجازی تدوین شود، گفت: «به عقیده من طرحی جدید با کمترین ایراد ارائه شود، بهتر خواهد بود». همچنین غلامرضا نوری قزلجه عضو کمیسیون مشترک بررسی طرح حمایت از کاربران فضای مجازی گفت: «اگر بخواهیم قانون خوبی برای فضای مجازی تصویب کنیم باید زمان بیشتری برای بررسی طرح حمایت از حقوق کاربران اختصاص دهیم. به گفته نوری، با شاکله و چارچوبی که برای این طرح ریخته شده، این طرح عملا به بن‌بست رسیده است». در نهایت در یازدهمین نشست کمیسیون مشترک طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی طرح جدیدی که با تلفیق طرح قبلی و پیشنهادهای ارائه شده تدوین شده است در اختیار اعضا قرار گرفت و رسانه­ها با انشار خبر انتشار طرح جدید «صیانت» این موضوع را پوشش دادند. ظاهرا در طرح جدید عنوان طرح به طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی تغییر یافته است و 37 ماده طرح قبلی در طرح جدید به 21 ماده کاهش یافته و همچنین حجم آن از 13 صفحه به 7 صفحه رسیده است که لازم است نمایندگان در نشست بعدی در مورد کلیات این طرح جدید مجددا رای گیری نمایند.

• حواشی پررنگ­تر از متن

متاسفانه از همان مراحل ابتدایی بررسی طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی، حواشی و انتقادها پیرامون این طرح بسیار پررنگ بود و چنین فضایی روند بررسی کارشناسانه هر طرحی را با مشکل مواجه خواهد کرد. این موضوع زمانی اهمیت مضاعف پیدا می­کند که طرح صیانت از کاربران ارتباط مسقیم با مردم و افکار عمومی خواهد داشت و حساسیت­ها پیرامون آن به مراتب بیش از سایر طرح­ها خواهد بود. بااینحال متاسفانه علی رغم اینکه این طرح به نوعی با رسانه­ها در ارتباط است، اما در ظاهر قبل از مطرح کردن آن در مجلس و یا رسانه­ها، هیچ گونه پیوست رسانه­ای برایش تعریف نشده است. همچنین بسیاری از حامیان و دنبال­کنندگان این طرح، افرادی هستند که حواشی نامطلوبی میان افکار عمومی داشته­اند و همین موضوع باعث شده است چنین القا گردد که این طرح اقدامی در جهت تقویت محافظه­کاری است و با مطامع شخصی مسئولان گره خورده است. به اذعان بسیاری از موافقان، این طرح علیرغم اینکه بارها مورد ویرایش و اصلاح گردیده است، هنوز از پختگی لازم برخوردار نیست و همه جوانب آن به خوبی مورد بررسی قرار نگرفته و طرح آن به صورت خام باعث یک شکل­گیری یک دیدگاه منفی نسبت به طرح شده است که حتی در صورت ویرایش و رفع تمام کاستی­های طرح، این دیدگاه منفی به سادگی قابل اصلاح نیست و یک سوگیری عمومی در خصوص این طرح میان افکار عمومی ایجاد شده است. این عوامل به همراه برخی عامل­های دیگر باعث شده است موضوع ساماندهی فضای مجازی، که به عنوان یک نیاز و ضرورت در جامعه ما مطرح است، با اقدامات حاشیه­ساز و غیر کارشناسی که در خصوص این طرح صورت گرفت، به حاشیه رود و حتی در مواقعی در مقابل آن جهت­گیری گردد. بدون شک یکی از عوامل لازم برای به نتیجه رساندن طرح­ها آن است که پس از طی بررسی­های علمی و به دور از فضاسازی­ها و دوقطبی­های هیجانی ، همراه با مستندات علمی و منطقی میان افکار عمومی مطرح گردد و این توانایی را داشته باشد که در مقابل منتقدان، استدلال­های خود را میان آورد. در هر صورت امیدواریم با درایت هرچه بیشتر مسئولان، حواشی این طرح بیشتر از متن آن نگردد و پس از طی بررسی­های کارشناسانه و جراحی منتقدان، آن طور که شایسته است با هدف ساماندهی فضای مجازی به اجرا درآید.