آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی) ؛ تحول‌خواه و پیشرفت‌گرا

پایگاه رهنما:

شاید صریح‌ترین اعتراف در مورد آیت‌ا... خامنه‌ای که در رسانه‌های ضد انقلاب منتشر شده، به برنامه‌ای در بی‌بی‌سی فارسی (سال 1394) برگردد که در آن میهمان برنامه، رهبر جمهوری‌ اسلامی را «معمار بزرگ امنیت ملی ایران» خواند و گفت: «آقای خامنه‌ای را چه در سیاست داخلی دوست داشته باشیم و چه منتقدش باشیم، ... ایشان معمار بزرگ گرفتن تضمین امنیتی برای نظام جمهوری اسلامی بودند...». البته که آیت‌ا... خامنه‌ای چنین بود اما آیا او فقط معمار امنیت ایران بود!؟ مروری بر بیانات، پیگیری‌ها و عملکرد ایشان نشان می‌دهد که رهبر انقلاب، چیزی فراتر از معمار امنیت در ایران معاصر بود؛ او را می‌توان مهم‌ترین سیاستمدار ایرانی حامی تولید علم، حرکت در مرزهای دانش و همچنین تقویت تولید کالاها و بهبود صادرات غیرنفتی دانست. ایشان همچنین، جدی‌ترین حامی تحولات نهادی پیشرفت‌آفرین در کشور هستند. در یادداشت حاضر با مروری بر این وجوه شخصیتی رهبر معظم انقلاب، خواهیم دید که به‌واقع باید ایشان را «رهبر پیشرفت‌گرای ایران» دانست.

• حامی تولید دانش و کالا

حمایت‌های جدی رهبرمعظم انقلاب از شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین پروژه‌های کلان علمی جمهوری اسلامی (اعم از انرژی هسته‌ای، سلول‌های بنیادی، نانوفناوری و ...) بر کسی پوشیده نیست. بنابر یک تحقیق مشترک بین دانشگاه هاروارد و دانشگاه فن‌آوری ماساچوست (MIT) علی‌رغم تمرکز توجه جهانی به برنامه هسته‌ای ایران، ایران، در عرصه تحقیقات سلول‌های بنیادین پیشرفت خیره‌کننده‌ای داشته است. بی‌شک این موفقیت، ریشه در حمایت‌های رهبر انقلاب داشته است. پیشرفت در تولید دانش از آن رو حائز اهمیت است که خود می‌تواند به تقویت تولید داخلی و رشد اقتصادی منجر شود. تقویت تولید داخل نیز، رفاه ایرانیان را افزایش خواهد داد. یکی دیگر از ویژگی‌های شخصیتی رهبرمعظم انقلاب نیز حمایت همه‌جانبه از تقویت تولید داخل است. اخیراً در ماجرای لوازم خانگی، یک نمونه از این حمایت را شاهد بودیم؛ اگر چنان حمایتی نبود، شاید امروز صدها کارگر در صنایع لوازم خانگی از کار بی‌کار شده بودند.

• سیاست خارجی هوشمند

اما تولید علم و پس از آن، تقویت تولید داخل به تنهایی کافی نیست؛ بدین خاطر که ما در داخل، یک بازار محدود 80 میلیون نفری داریم و برای رشد اقتصادی با سرعت بهتر، به امکان صادرات به سایر کشورها نیاز داریم. این مهم، در بلندمدت جز با اقتدار منطقه‌ای حاصل نمی‌شد و آیت‌ا... خامنه‌ای(مدظله العالی) در یک دهه‌ی اخیر در حال تامین چنان اقتداری از طریق سیاست خارجی بودند. به عنوان مثال، چندی پیش  آمریکایی‌ها تلاش کردند نفت صادراتی ایران را از روی نفت‌کش ایرانی به نفت‌کشی دیگر منتقل کرده و به‌سرقت ببرند. البته حضور به موقع نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مانع شد و حتی کشتی دزد‌ها را نیز مصادره کرد. از منظر اقتصادی این رخداد حاکی از آن است که اولاً آمریکایی‌ها نمی‌توانند با ابزارهای متعارف، مانع صادرات نفت ایران شوند و در ثانی، به دلیل سیاست خارجی و سیاست منطقه‌ای هوشمند آیت‌ا... خامنه‌ای(مدظله العالی) و البته اقتدار نظامی‌ای که در دوره‌ی ولایت و رهبری ایشان بسیار تقویت شد، امکان تقابل نظامی مستقیم نیست. در نهایت هم آمریکایی‌ها برای آنکه جلوی صادرات ایرانی‌ها را بگیرند، دست به دزدی زدند که در همان هم موفق نبودند و ایرانی‌ها توانستند از تجارت خارجی خود صیانت کنند. این رخداد را نیز باید به پای سیاست خارجی هوشمند و اقتدار نظامی فزاینده‌ دوران رهبری آیت‌ا... خامنه‌ای(مدظله العالی) دانست.

• تحول‌خواه نهادی

اما شاید از همه‌ی موارد قبلی، مهم‌تر تحول‌خواهی نهادی رهبر معظم انقلاب باشد. ایشان در بیانیه‌ی گام دوم، نظریه‌ی نظام انقلاب را مطرح کردند و فرمودند: «انقلاب اسلامی همچون پدیده‌ای زنده و با اراده، همواره دارای انعطاف و آماده‌ی تصحیح خطاهای خویش است، امّا تجدیدنظرپذیر و اهل انفعال نیست. به نقدها حسّاسیّت مثبت نشان می دهد و آن را نعمت خدا و هشدار به صاحبان حرف های بی‌عمل می شمارد، امّا به هیچ بهانه‌ای از ارزش هایش که بحمدالله با ایمان دینی مردم آمیخته است، فاصله نمی گیرد. انقلاب اسلامی پس از نظام‌سازی، به رکود و خموشی دچار نشده و نمی شود و میان جوشش انقلابی و نظم سیاسی و اجتماعی تضاد و ناسازگاری نمی بیند، بلکه از نظریّه‌ی نظام انقلابی تا ابد دفاع می کند». رویکرد نظام انقلابی که رویکردهای بسته‌ی نهادی را بر نمی‌تابد، در حل مسائل اقتصاد ایران بسیار حائز اهمیت بوده و هست. نمونه‌هایی از آثار آن را می‌توان در ترمیم قانون اساسی با ابلاغ سیاست‌های کلی اصل 44 دید.

• رهبر پیشرفت‌گرا

نظریه‌ی نظام انقلابی باعث شده تا رهبرمعظم انقلاب، با هدف قرار دادن «پیشرفت ایران»، دائماً سیاست‌ها و نهادها را در دهه‌های اخیر رصد کنند و در مواقع لزوم در سیاست‌ها و نهادها بازنگری کنند. نرمش قهرمانانه برای مذاکره با 1+5، برگشتن از نظرشان در مورد جمعیت، ترمیم و تفسیر قانون اساسی در سیاست‌های کلی اصل 44 و تلاش برای تکمیل سامانه‌های اطلاعاتی و حمایتی برای جلوگیری از مفاسد اقتصادی و حمایت از خانوارهای کم‌درآمد را نیز باید در این پازل دید. آیت‌ا... خامنه‌ای (مدظله العالی)  بسته به شرایط زمانه، ممکن است برای رسیدن به «پیشرفت»، تغییراتی در سیاست‌ها و نهادها ایجاد کنند اما آنچه هرگز در این سال‌ها در اندیشه و عملکرد ایشان تغییر نکرده، تحول‌گرایی و پیشرفت‌خواهی برای ایران و ایرانیان بوده است.