تجدید قوای هسته‌ای

سخنان اخیر رئیس سازمان انرژی اتمی مبنی بر «طراحی سوخت مدرن ۲۰ درصد» نشان از تغییر رویکرد هسته‌ای دولت اعتدال می‌دهد. انگار خروج بی دردِسر ترامپ و موشُ و گربه بازی‌های اروپا، تیم مذاکره هسته‌ای را به این نتیجه رسانده که برای خروج از بن بست، به اقدام عملی روی بیاورند تا در مذاکرات به جای امتیاز نقدی، وعده عایدشان نشود. آنطورکه از صحبت‌های آقای صالحی برداشت می‌شود، بر خلاف سوخت ۲۰ درصد قبلی، امکان تولید سوخت جدید در هر راکتوری وجود دارد. فارغ از ابعاد فنی و عملیاتی، طراحی و تولید سوخت جدید اقدامی مناسب و به موقع از سوی حامیان مذاکره است.
به نظر می‌رسد علی رغم امیدی که دولت به اروپائی‌ها داشت و تلاش‌های فراوانی که از طرف تیم مذاکره کننده برای متقاعد کردن اروپایی‌ها به همکاری با ایران صورت اینک خروج آمریکا از برجام و دست دست کردن چشم سبزها، به مزاج دولتی‌ها خوش نیامده است. هر چند رئیس دولت اعتدال همواره از برجام به عنوان برگ برنده خود در عرصه سیاست خارجی یاد می کند و ساختمان آن را مستحکم‌تر از آن می‌داند که ترامپ بتواند آن را فرو بریزد. اما ترامپ با توجه به وعده‌های انتخاباتی خود و با کمی کش و قوس از آن خارج شد و آینده برجام را در هاله‌ای از ابهام فرو برد. مهندسان برجامی در طول احداث ساختمان مذاکره در کمال خوش بینی، تکانه‌ها و بدعهدی‌های ثابت شده طرف مقابل را پیش بینی نکرده بودند. اروپایی‌های محافظه کار هم، که همیشه از سیاست‌های کاخ سفید تبعیت می‌کنند، در وهله اول برای حفظ اعتبار خود در جامعه جهانی، نسبت به خروج آمریکا واکنش انتقادی نشان دادند، اما این به معنای نادیده گرفتن شریک و همپیمانشان نبود. ولی متأسفانه دولت این واقعیت را بدرستی درک نکرد و برجام را به مذاکره با اروپا پیوند زد. طبق گفته هاقرار بود اروپایی‌ها با یک مکانیسم مالی جدید، راهکاری مناسب و عملی برای دور زدن تحریم‌ها پیش روی ایران قرار دهند، ولی وعده‌های پوشالی چند ماهه اروپا حالا دولتی‌ها را به این جمع بندی رسانده که از اروپاهم آبی گرم نمی‌شود! و مذاکره با آن‌ها جز «وقت کُشی» نتیجه دیگری برای ملت ندارد؛ مذاکراتی که به دلیل اتلاف وقت فرصت خلق مکانیسم‌های جدید مالی و سیاسی و به طور کلی هر گونه ابتکار عمل را از ایران گرفت. حالا اتاق فکر سیاست خارجی دولت، هر چند خیلی دیر، به فکر یک پاسخ معنادار و البته محرک، آنهم از جنس هسته‌ای به طرف‌های اروپائی افتاده، اما همین که تیم دیپلماسی کشورمان با درک واقعیت به بن بست رسیدن ایده مذاکره با غرب کنار آمده، جای خوشحالی دارد!
تیم هسته‌ای کشور که بعد از خروج آمریکا از برجام و تعلل‌ها و وقت کشی‌های اروپا در انفعال دیپلماتیک به سر می‌برد، حالا تصمیم گرفته برای اثر بخشی بیشتر در مذاکرات، امکانات و لوازم خود را برای چانه زنی و مذاکره تجهیز کند تا با دستی پر به مصاف اروپا برود و آن‌ها را برای انجام تعهدات خود مجاب کند. چرا که دولت در مذاکرات پیش رو با اروپا، اهرم فشار جدیدی برای مذاکره نداشت؛ بحث موشکی که از خطوط قرمز نظام است و نمی‌توانند به امید آن به اروپا امتیاز بدهد، در این میان رسانه‌ای کردن سوخت جدید ۲۰ درصد بهترین حربه برای تقویت موقعیت ایران درپشت میز مذاکرات است؛ با این اقدام هم دولت تا حدودی از بن بست هسته‌ای رهایی پیدا می‌کند و به ایده مذاکره با غرب ادامه می‌دهد و هم بخشی از انتقادات علیه دولت به خاطر انفعال دیپلماتیک در برابر اروپا و آمریکا، فروکش می‌کند.
مشابه همین ماجرا در دولت هفتم و هشتم (اصلاحات) اتفاق افتاد. یعنی زمانی که اروپایی‌ها بعد ازتعلیق غنی سازی از سوی ایران، به تعهدات خود عمل نکردند و هر روز با بهانه‌ای جدید در مذاکرات وقت کشی می‌کردند، رهبر انقلاب در دیداری فرمودند: ««بایستى روند عقب‌نشینى متوقف و تبدیل به روند پیشروى شود و اولین قدمش هم باید در همان دولتى انجام بگیرد که این عقب‌نشینى در آن دولت انجام گرفته بود.» حالا تیم مذاکره هسته‌ای برای جبران عقب نشینی خود پیش قدم شده است تا شاید اروپایی‌ها به تعهدات نیم بند خود عمل کنند و هم از بار روانی که علیه آن‌ها شکل گرفته، بکاهد.